Paris’teki Fransa CHP Birliği Merkezi’nde, söyleşi ve imza günü vardı. İran Türklerinden Şair ve Türkoloji doktoru Vali Süleymanoğlu, son yazdığı ” İRK BİTİG ” kitabı üzerine konuştu ve okurlarına kitabını imzaladı.
Irk Bitig: Taygüntan manastırında genç bir mürit tarafından ağabeyi Sangun İtaçuk için “Pars yılının ikinci ayının on beşinci gününde (9. yy)” yazılmış bir fal kitabıdır. Runik harflerle kitap hâlinde yazıldığı bilinen Irk Bitig, Doğu Türkistan’da “Bin Buda Mağaraları”nda bulunmuştur. Bugün Irk Bitig’in tek yazma nüshası Londra British Museumda, el yazmaları bölümünde kayıt altındadır. Bu önemli kitabın içinde dinî unsurlar bulunmakla beraber Irk Bitig, dinî bir eser ” olmadığını söyledi Vali Süleymanoğlu.
Irk Bitig üzerine birçok çalışma yapılmıştır. Kitabı ilk olarak 1912 yılında W. Thomsen yayınlamış ve daha sonra Hüseyin Namık Orkun,1938 yılında yayımladığı Eski Türk Yazıtları adlı kitabının ikinci cildinde Thomsen’in yanlış okuduğunu düşündüğü kelimeleri düzelterek tekrar yayımladığına dikkat çeken Süleymanoğlu, Molnar ve Talat Tekin gibi birçok Türkolog, Irk Bitig’i yayımlamış veya dil açısından sorunlu kısımları hakkında tartışmış olduklarını ” ifade etti. bulunmuşlardır
Eserin, Uygurlar Dönemi’nde Manihaist anlayışla ve runik alfabeyle kaleme alınmış olan bu fal kitabının toplumsal hayattaki yerini belirlemek adına kısaca Uygurların ve Eski Türklerin siyasi konumu, sosyal yaşantısı ve dinî inançlarından bahsetmek gerektiğine dikkat çeken yazar Vali Süleymanoğlu, Böylece fallarda yer alan kişilerin, hayvanların, olayların, durumların, adlandırmaların, benzetmelerin doğru olarak anlaşılması dolayısıyla bu fallarla neye gönderme yapıldığının doğru olarak kavranması mümkün olacağını “söyledi.
Şair ve Türkoloji doktoru Vali Süleymanoğlu, Orta İran’dan, Türk göçebelerinin Chahseven Kïzïlbach topluluğundan olduğunu, düşünceleri nedeniyle iki kez 1979 İslam Devrimi’nden sonra Humeyni rejimi tarafından tutuklandığını, 1984 yılında İran’dan kaçarak Almanya ve oradan da Paris’e gelerek siyasi sığınmacı olarak Paris’e yerleştiğini ve Paris’teki Doğu Dilleri ve Medeniyetleri Ulusal Enstitüsü’nde çalışmalarını sürdürdüğünü belirtti.
Yazarın eski Türk dilinde yüzyıllarca esrarengiz kalmış iki büyük eser üzerinde çalışmaları bulunuyor. Bunlar, Yusuf de Balasagun’un 1069-1070’de teatral ve dramatik tarzda manzum olarak bestelediği Kutadgu Bilig ve Divan ” Konuşma Özeti” ile Kaşgarlı Mahmud tarafından 1077’de tamamlanmış olup, bize eski Türklerin şiirsel anlatımının ve dünya görüşünün iki örneğini ortaya koyan iki farklı eseri okuyuculara kazandırmıştır.
